Η πρώτη προσπάθεια δημιουργίας του Λαογραφικού Μουσείου ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας το ’70 από τον Παντελή Χρ. Καραλή και το αποτέλεσμά της είναι η λειτουργία της μόνιμης έκθεσης στην Κυψέλη (Χώσεψη) Άρτας.
Η συλλογή αρχικά στεγάστηκε στους χώρους του καφενείου του ιδρυτή, σ’ ένα πέτρινο κτίριο του 1928. Λειτούργησε έτσι για χρόνια ένα ζωντανό μουσείο-καφενείο, όπου ο μύθος και η πραγματικότητα συνυπήρχαν με τον καφέ και το τσίπουρο, αλλά και με την υγρασία, το σαράκι, τη σκόνη και την εγκατάλειψη.
Το 1997 η συλλογή εντάχθηκε στο κοινοτικό πρόγραμμα LEADER II, τη διαχείριση του οποίου ανέλαβε η Εταιρεία Ανάπτυξης Αμβρακικού (ΕΤΑ-ΝΑΜ). Στα πλαίσια αυτά η λαογραφική συλλογή Καραλή οργανώθηκε σε Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Ζωής.
Έκθεμα του Μουσείου
Ο δημιουργός Παντελής Χρ. Καραλής
Ο Παντελής Καραλής άρχισε τη συλλεκτική του δραστηριότητα χωρίς καμιά γενική ή ειδική γνώση λαογραφίας. Ίσως γι’ αυτό δεν παγιδεύτηκε στην πρακτική της συγκέντρωσης αντικειμένων που έμοιαζαν να διαθέτουν τα ειδοποιά χαρακτηριστικά του ανωτέρου, του κατ’ εξοχήν πολιτισμού (το “ωραίο” κόσμημα, το “λεπτεπίλεπτο” δημιούργημα, την “επίσημη” στολή , το τραγούδι “ποίημα”).
Για περισσότερα από τριάντα χρόνια συλλέγει και καταγράφει έναν τρόπο ζωής μιας περιοχής στην οποία γεννήθηκε και ζει: τα απλά, δουλεμένα, καθημερινά εργαλεία, τα ρούχα, τα τραγουδησμένα τραγούδια, την ολότητα της ζωής και τέχνης των Τζουμέρκων, τον ξύλινο πολιτισμό τους. Κατορθώνει έτσι να συνδέσει το μουσείο με τη ζωή μέσα από τα εκθέματά του, τα οποία, εκτός από την οργανική τους λειτουργία, καθρεφτίζουν το καθένα τους την τοπική κοινωνία και τον πολιτισμό μέσα στον οποίο γεννήθηκαν και τον οποίο εκφράζουν.
Η συλλογή, η οποία εμπλουτίζεται συνέχεια, καλύπτει χρονικά και τους δύο τελευταίους αιώνες. Το υλικό της ξεπερνά τα 1.800 αντικείμενα και περιλαμβάνει σκεύη αγροτικής ποιμενικής και οικιακής χρήσης, όπλα και ενδυμασίες της περιοχής, ξυλόγλυπτα, υφαντά, κεντήματα, νομίσματα, εργαλεία διαφόρων επαγγελματιών κ.λ.π.